10 listopada to w kalendarzu Dzień Jeża.

Jeż wywołuje pozytywne skojarzenia i emocje, wzbudza naszą sympatię. Bajki i opowiadania o tym zwierzęciu towarzyszą nam bowiem od najmłodszych lat. Wynika to także z tego, iż jeża stosunkowo łatwo spotkać, pomimo, że prowadzi nocny tryb życia. Któż z nas bowiem we własnym ogrodzie czy przy okazji spaceru w lesie, parku a nawet po osiedlu w środku miasta nie miał okazji choć raz go zobaczyć. Niestety, największym zagrożeniem dla jeży jest człowiek, dlatego tak ważne jest aby poznać zwyczaje i potrzeby jeży. A Dzień Jeża jest na to najlepszym momentem.

Jeże są bardzo pożyteczne, odżywiają się wieloma szkodliwymi owadami. Są nie tylko ważne dla lasów ale i naszych ogrodów.

W Polsce występują dwa gatunki jeży: wschodni (Erinaceus concolor) i europejski (Erinaceus europaeus). Jeże są największymi ssakami owadożernymi w naszym kraju. Długość ich ciała sięga do 30 cm, a waga waha się w zależności od pory roku. Przed hibernacją może to być nawet 2 kg, a po przezimowaniu spaść o ponad połowę. Mają dobry słuch i węch.

Cechą charakterystyczną jeży jest okrywa ciała pokryta kolcami, które powstały z przekształconych włosów. Służą one jeżowi do obrony przed drapieżnikami. Kiedy poczuje się zaniepokojony specjalne mięśnie pomagają zwinąć mu się w kolczastą kulkę.

Jesień jest porą, kiedy jeże intensywnie żerują, aby zgromadzić zapasy tłuszczu na zimę. Drapieżniki te chętnie zjadają owady, dżdżownice, a nawet jaszczurki, węże (są do pewnego stopnia odporne na jad żmij), niewielkie gryzonie. W poszukiwaniu pokarmu jednej nocy są w stanie przejść nawet 2 km. Wyobrażenie o tym, że na grzbiecie noszą jabłka i się nimi żywią mija się z prawdą, co nie oznacza, że jeże nie wzbogacają swojej diety o owoce.

Hibernacja nie jest zwykłym snem. Gdy temperatura otoczenia spada poniżej 10°C większość procesów fizjologicznych w ich organizmie ulega spowolnieniu. Jeże stają się otępiałe, zwalnia praca serca, przemiana materii i ilości oddechów, ciepłota ciała obniża się z 36°C, do ok. 5-6°C. Dzięki temu organizm nie potrzebuje tak dużo energii, jak przy normalnym funkcjonowaniu. Zimą jeże mają ograniczony dostęp do pokarmu i gdyby nie hibernacja i zapasy tłuszczu zgromadzone jesienią, nie przeżyłyby zimy.

Jeże jesienią poszukują odpowiedniego miejsca na sen zimowy. W legowisku temperatura nie powinna spadać poniżej zera stopni i chronić je przed drapieżnikami. Dlatego jeże szukają miejsc bezpiecznych, osłoniętych od wiatru, ciepłych. Jeże często znajdują schronienie pod korzeniami, w stercie gałęzi dokąd wciągają suche liście, trawy i mech lub zaszywają się w pryzmie kompostowej. Robiąc jesienne porządki w naszych ogrodach zastanówmy się czy wszystkie gałęzie i liście musimy usunąć. Niestety bardzo często podczas wypalania takich miejsc, zwierzeta te giną.