W gorączce przygotowań do zasiewów, czy to na polach czy w ogródkach, nie możemy zapominać o tym, że wiosna niesie ze sobą pożary - olbrzymie zagrożenie dla naszego środowiska. Dla laika na pierwszy rzut oka wydaje się to nieporozumieniem – wiosną – zagrożenie pożarowe? Przecież pożary wybuchają latem, gdy kraj nawiedzają upały i susza. Taka argumentacja jest oczywiście jak najbardziej prawidłowa, pamiętajmy jednak, że najbardziej niebezpieczne są te zdarzenia, na które nie jesteśmy przygotowani.

Wiosenne słońce potrafi ogrzać ziemię, obudzić pierwsze pąki drzew i krzewów, ale sprawia także, że na łąkach i nieużytkowanych polach przesuszają się zeszłoroczne trawy. Tworzy się w ten sposób łatwopalna pokrywa, której wystarczy jedna iskra, aby zapaliła się i bardzo szybko, w niekontrolowany przez nikogo sposób, przemieściła dalej. W ten sposób może powstać jeden z najbardziej niebezpiecznych dla lasu pożarów. Ogień dociera bowiem szerokim pasem, obejmując swoim zasięgiem od razu dużą powierzchnię. Leśnicy do tej pory ze smutkiem wspominają jak sierpniu 1992 r. w Nadleśnictwie Potrzebowice las płonął w tempie 500-1000 ha/godzinę. Był to najszybciej postępujący pożar w powojennej Europie. Na szczęście ubiegły rok był dla nas łaskawy - na terenie RDLP w Pile doszło do 68 pożarów lasu o łącznej powierzchni 7,76 ha. Średnia powierzania 1 pożaru wyniosła 0,11 ha.

Jakie są przyczyny pożarów w lesie?    
Podpalenie jest najczęstszą przyczyną powstaniu pożarów lasu  stanowi około 37% zdarzeń. Nieostrożność dorosłych i nieletnich to ponad 20 % zgłoszeń, które powstają przez niezgaszone papierosy, zapałki, ogniska, grille, niekontrolowane wypalanie gałęzi czy zabawy z użyciem ognia. Kolejną przyczyną są przerzuty z gruntów nieleśnych, czyli wypalanie łąk i pól, oraz spalanie pozostałości roślinnej. W znacznie mniejszym stopniu, przyczynami pożarów są także: awarie linii energetycznych, wyładowania atmosferyczne oraz transport drogowy i kolejowy (np. poprzez zatarcie łożysk).

Pamiętajmy, że wg prawa „posługiwanie się otwartym ogniem w lesie lub w odległości do 100 m od jego granicy w działalności gospodarczej niezwiązanej z gospodarką leśną dozwolone jest w miejscach uzgodnionych z właściwym nadleśniczym”. Miejsca te są odpowiednio przygotowane przez Lasy Państwowe i zapewniają bezpieczne korzystanie z ognia. Posługiwanie się ogniem w lesie w innych miejscach niż wyznaczone przez nadleśniczego jest zabronione.

Pożar lasu to żywioł drastycznie wpływający na wszystkie ekosystemy. W pożarze giną zarówno duże ssaki, jak i małe niezdolne do szybkiej (jeże, krety, nornice). Giną ptaki gniazdujące na ziemi i ich pisklęta, a także płazy i gady. Ogień zabija pożyteczne owady żyjące w ściółce, niezdolne do lotu, a także pszczoły, mrówki i trzmiele. Zwierzęta, które przeżyją, najczęściej chorują, są osłabione i poparzone.

W jaki sposób leśnicy chronią las przed pożarem? Niejednokrotnie w lesie np. na spacerze spotkamy się z obiektami budowlanymi  wyrastającymi ponad korony drzew. Są to stalowe, betonowe lub drewniane wieże przeciwpożarowe. W pilskich lasach najwięcej jest tych stalowych na których zamontowane są kamery (32 szt.), dzięki którym w okresie zwiększonego zagrożenia pożarowego stale obserwujemy tereny leśne. Leśnicy stale współpracują ze strażą pożarną. Dlatego w każdym z nadleśnictw  działa Punkt Alarmowy- Dyspozycyjny. Jest to miejsce do którego spływają wszystkie informacje o pożarze i z którego koordynowane są akcje gaśnicze. Dodatkowo nad naszym bezpieczeństwem czuwają samoloty gaśnicze i samolot patrolowy, wyczarterowany przez pilską dyrekcję. Jednak głównymi filarami ochrony ppoż. w lasach są ludzie, czyli leśniczowie i podleśniczowie. To oni w systemie zmianowym pełnią dyżury w swoich leśnictwach. A po godzinach pracy są w pełnej dyspozycyjności. Ponadto leśnicy wspólnie ze strażakami prowadzą akcję edukacyjno – informacyjną pt. „Stop wypalaniu traw”  w ramach której tłumaczą jak ogromny wpływa na powstawania pożarów ma wypalanie traw i ludzka bezmyślność.

A co powinniśmy robić, gdy zauważymy w lesie ogień?   Należy zaalarmować osoby będące w strefie zagrożenia oraz niezwłocznie zawiadomić właściwe służby ratownicze - numery telefonów alarmowych są bezpłatne i czynne całodobowo. Numer 998 - Państwowa Straż Pożarna, Numer Alarmowy to 112. W zgłoszeniu należy podać możliwie najdokładniej gdzie się pali, co się pali i ile się pali (np.: pali się ściółka w starszym lesie iglastym koło parkingu przy drodze asfaltowej za miejscowością X w stronę wsi Y). Można wskazać punkt charakterystyczny otoczenia, jeśli jest taka możliwość, to również pozycję GPS. Poinformujmy, czy występuje zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego, czy nie widać innych zagrożeń. Podajemy swoje nazwisko i imię oraz numer telefonu jako powiadamiającego o pożarze. Nie odkładamy telefonu do czasu uzyskania potwierdzenia zgłoszenia przez dyspozytora, być może zajdzie potrzeba udzielenia dodatkowych informacji.

- Doskonała współpraca ze służbami ratunkowymi, wciąż modernizowany system zabezpieczeń czy coraz nowocześniejszy sprzęt do wykrywania i gaszenia pożarów, nie zastąpią jednak najważniejszego elementu w ochronie przed pożarami: zdrowego rozsądku w posługiwaniu się otwartym ogniem. - mówi Michał Nowak Specjalista Służby Leśnej ds.  Nie wypalajmy traw, nie lekceważmy zakazów i nakazów obowiązujących w lesie i pamiętajmy o ciągle aktualnym haśle: ostrożnie z ogniem.